Program i literatura VIII edycji

Program i literatura VIII edycji Olimpiady
„Ludzie w przedsiębiorstwie”

W założeniach Olimpiada Przedsiębiorczości łączy w sobie następujące cele:

• uświadomienie młodzieży konieczności zachowywania się w sposób przedsiębiorczy, jeżeli chce ona realizować własne cele w życiu prywatnym i zawodowym;
• rozbudzenie i wzmocnienie wśród młodzieży postaw i zachowań przedsiębiorczych;
• doskonalenie u młodych ludzi umiejętności analizy zjawisk zachodzących w gospodarce, w organizacji oraz w życiu prywatnym, mających wpływ na zachowania przedsiębiorcze;
• rozwijanie u młodzieży zdolności myślenia analitycznego i syntetycznego, planowania oraz realizacji przedsięwzięć, rozwiązywania w sposób twórczy problemów, skutecznego komunikowania się, poszukiwania informacji i na ich podstawie podejmowania decyzji, współdziałania w zespole oraz negocjacji;
• tworzenie pozytywnego klimatu wokół działalności biznesowej;
• lepsze przygotowanie młodzieży do wyzwań współczesnego świata, do których należą tendencja do integracji i globalizacji życia społecznego, wzrost roli wiedzy i informacji oraz coraz szybszy postęp naukowo-techniczny;
• zachęcanie młodzieży do studiowania w uczelniach ekonomicznych.

Tak różnorodne cele Olimpiady powodują, że uczestnicy są oceniani nie tylko pod kątem posiadanej wiedzy i umiejętności jej przełożenia na praktyczne umiejętności, ale także badane są reprezentowane przez nich postawy i zachowania przedsiębiorcze. Z tego powodu formy zadań na Olimpiadzie są zróżnicowane. Wiedza jest sprawdzana poprzez testy; postawy i zachowania przedsiębiorcze są badane poprzez przygotowywane przez uczestników projekty, a także rozwiązywanie przygotowanych case'ów i prezentacje na zadany temat.

Zakres tematyczny Olimpiady jest zgodny z podstawą programową nauczania przedsiębiorczości w szkołach ponadgimnazjalnych, poszerzony dodatkowo o zagadnienia związane ze zmienianym corocznie hasłem przewodnim Olimpiady. Niemniej jednak organizatorzy zakładają, że uczestnicy Olimpiady wykażą się umiejętnością samodzielnego przyswajania wiedzy wykraczającej poza wymogi szkolne. Młodzież biorąca udział w Olimpiadzie powinna posiadać podstawową wiedzę z zakresu psychologii, socjologii, ekonomii, zarządzania i prawa.

Program Olimpiady składa się z dwóch bloków tematycznych - stałego i zmiennego.

1. Stały blok tematyczny dla wszystkich edycji Olimpiady obejmuje następujące obszary:
   1. Psychologiczne i socjologiczne uwarunkowania przedsiębiorczości
      Psychologiczne koncepcje człowieka. Potrzeby człowieka - rodzaje, hierarchia, zmiana potrzeb. Osobowość człowieka - typy osobowości, rozwój osobowości, samoocena, prezentacja własnej osoby. Istota asertywności, kreatywności i przedsiębiorczości. Role społeczne i organizacyjne. Stres - przyczyny stresu, sposoby radzenia sobie ze stresem. Komunikacja interpersonalna - rodzaje komunikacji, podstawy konstruktywnej komunikacji. Mechanizm motywacji człowieka - teorie motywacji, zasady skutecznej motywacji, narzędzia motywacji. Konflikty - rodzaje, przyczyny konfliktów, przebieg konfliktów, sposoby kierowania konfliktami. Negocjacje - uwarunkowania negocjacji, strategie negocjacji. Praca zespołowa - organizacja pracy, tworzenie zespołów, planowanie działań zespołowych, zasady funkcjonowania zespołów. Etyka.
   2. Makrouwarunkowania przedsiębiorczości
      Gospodarka rynkowa - podmioty gospodarki rynkowej, popyt, podaż, okrężny obieg dochodów. Dochód narodowy. Wzrost gospodarczy i jego mierniki. Wahania aktywności gospodarczej. Inflacja - przyczyny, rodzaje, sposoby walki z inflacją. Rola państwa w gospodarce - polityka gospodarcza, interwencjonizm państwowy, budżet państwa, polityka fiskalna, rola banku centralnego, polityka pieniężna. Rynek pracy - popyt na pracę, podaż pracy, bezrobocie, narzędzia przeciwdziałania bezrobociu. System finansowy gospodarki - rynek finansowy, instytucje finansowe, instrumenty finansowe, giełda. Gospodarka otwarta - wymiana międzynarodowa, kursy walutowe, bilans płatniczy, bilans handlowy. Globalizacja i integracja gospodarki.
   3. Przedsiębiorczość w rodzinie
      Zachowanie gospodarstw domowych na rynku - użyteczność, ścieżka cen, punkt równowagi konsumenta, ochrona praw konsumentów. Dochody z pracy - formy zatrudnienia, formy wynagradzania, wynagrodzenie brutto, wynagrodzenie netto. Dochody ze świadczeń - świadczenia społeczne, system pomocy społecznej, system zabezpieczenia emerytalnego. Dochody z kapitału - sposoby lokowania oszczędności, lokaty pieniężne, lokaty rzeczowe, gra na giełdzie. Wydatki gospodarstwa domowego - rodzaje wydatków, ubezpieczenia gospodarcze: osobowe i majątkowe. Budżet gospodarstwa domowego - zasady konstruowania budżetu, kredyty konsumpcyjne, kredyty mieszkaniowe, racjonalne gospodarowanie budżetem gospodarstwa domowego, ryzyko.
   4. Zachowania przedsiębiorcze w przedsiębiorstwie
      Otoczenie konkurencyjne przedsiębiorstwa - podmioty otoczenia konkurencyjnego, sposoby analizy otoczenia konkurencyjnego. Strategie działania przedsiębiorstwa - strategie rozwoju, strategie konkurencji. Biznesplan - konstrukcja biznesplanu i jego sporządzanie. Forma prawna przedsiębiorstwa - przedsiębiorstwo indywidualne, spółka cywilna, spółki osobowe, spółki kapitałowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, zakładanie przedsiębiorstwa. Struktury działalności gospodarczej - struktura organizacyjna, struktura kapitałowa, struktura kontraktowa. Finanse przedsiębiorstwa - rachunkowość, bilans przedsiębiorstwa, koszty, przychód, dochód, kondycja finansowa przedsiębiorstwa - wskaźniki rentowności, wskaźniki zadłużenia, wskaźniki płynności finansowej. Podejmowanie decyzji w przedsiębiorstwie - charakterystyka procesu decyzyjnego, racjonalność decyzji, sposoby podejmowania decyzji, rola informacji w procesie podejmowania decyzji. Kierowanie ludźmi w przedsiębiorstwie - dobór pracowników, zatrudnianie pracowników, prawa i obowiązki pracodawcy oraz pracownika, patologie w kierowaniu ludźmi, funkcje kierownicze, źródła władzy kierowniczej, style kierowania. Ubieganie się o pracę. Kryzys w przedsiębiorstwie i restrukturyzacja.
   5. Zachowania przedsiębiorcze na rzecz środowiska lokalnego
      Cele społeczne. Wydatki budżetu państwa na cele społeczne. Instytucje pomocy społecznej. Działalność organizacji pozarządowych. Struktura samorządu terytorialnego w Polsce. Zadania samorządu terytorialnego. Organizacja działalności samorządu terytorialnego. Budżet gminy. Działania przedsiębiorcze w gminie.
2. Zmienny blok tematyczny ustalany corocznie dla każdej edycji Olimpiady, zawierający problematykę wynikającą z hasła danej edycji.

Hasło przewodnie ósmej edycji Olimpiady brzmi Ludzie w przedsiębiorstwie.

Po dotychczasowych edycjach, których tematami zmiennymi były: etyka w działalności gospodarczej (kształtująca fundamenty podstaw i pokazująca, jakimi zasadami powinni kierować się przedsiębiorcy), tworzenie wartości przedsiębiorstwa wraz ze współczesnymi koncepcjami zarządzania (pokazujące najbardziej innowacyjne koncepcje biznesowe), psychologia biznesu (uświadamiająca, że o ostatecznym sukcesie w biznesie w dużym stopniu decydują również elementy miękkie), marketing (w tym szczególnie nowe jego formy jako główny czynnik sukcesu współczesnych przedsiębiorstw), zagadnienia związane z inwestycjami oraz społeczną odpowiedzialnością biznesu Organizatorzy uznali, że w kolejnej edycji ważnym uzupełnieniem wcześniej poruszanej problematyki będą zagadnienia związane z zarządzaniem ludźmi w przedsiębiorstwie.

Hasło - Ludzie w przedsiębiorstwie będzie przede wszystkim koncentrowało się na:

• rozwoju pracowników,
• pracy w zespole,
• kulturze organizacyjnej.

W ramach pierwszego obszaru szczególny nacisk zostanie położony na nowoczesne koncepcje i narzędzia sprzyjające rozwojowi pracowników i wykorzystywaniu kapitału ludzkiego do wzmacniania przewag konkurencyjnych przedsiębiorstwa.

W ramach drugiego obszaru uwaga zostanie skupiona szczególnie na roli kierownika w zespole, na współpracy członków zespołu i ich integracji oraz na ich zaangażowaniu w pracę.

W ramach ostatniego obszaru zostaną poruszone przede wszystkim zagadnienia dotyczące kultury organizacyjnej nastawionej na rozwój pracowników, oddziaływania kultury na funkcjonowanie organizacji, a także zmian kultury organizacyjnej na poziomie artefaktów, uznawanych wartości oraz podstawowych założeń.

Mamy nadzieję, że tegoroczny temat Olimpiady spotka się z równie dużą przychylnością i zainteresowaniem uczniów i nauczycieli, z jakimi przyjęte zostały hasła poprzednich edycji.

Zalecana literatura dla VIII edycji Olimpiady
„Ludzie w przedsiębiorstwie”

Spis polecanych lektur do VIII edycji Olimpiady zawiera podręczniki i publikacje z różnorodnych dziedzin bezpośrednio związanych z przedsiębiorczością. Wśród pozycji zwartych znajdziemy książki, które stanowią źródło wiedzy z obszarów takich jak: marketing, finanse, psychologia społeczna oraz zarządzanie. Spis publikacji poświęconych bieżącemu hasłu zmiennemu został rozszerzony w bloku II "Dodatkowa literatura związana z hasłem zmiennym". Zachęcamy również do lektury czasopism wyszczególnionych w bloku III, a także do zapoznania się z aktami prawnymi wymienionymi w bloku IV.

1. Pozycje książkowe:
   1. Adamczyk A., Iwin-Garzyńska J., Wybrane zagadnienia finansów przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2009.
   2. Adamska M. (red.), Leksykon Zarządzania, Difin, Warszawa 2004.
   3. Armstrong M., Baron A., Zarządzanie kapitałem ludzkim. Uzyskiwanie wartości dodanej dzięki ludziom, Wolters Kluwer, Warszawa 2008.
   4. Bień W., Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2011.
   5. Czerska M., Szpitter A., Koncepcje zarządzania, C.H. Beck, Warszawa 2010.
   6. Drucker P. F., Zarządzanie w XXI wieku - wyzwania, MT Biznes, Warszawa 2009.
   7. Duliniec A., Finansowanie przedsiębiorstwa. Strategie i instrumenty, PWE, Warszawa 2011.
   8. Garbarski L. (red.), Marketing. Koncepcja skutecznych działań, PWE, Warszawa 2011.
   9. Gierszewska G., Romanowska M., Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, wyd. IV, PWE, Warszawa 2009.
   10. Jabłonowska L., Winch S., Wachowiak P., Prezentacja profesjonalna, Difin, Warszawa 2008.
   11. Kotler Ph., Marketing, Rebis, Poznań 2008.
   12. Koźmiński A., Jemielniak D., Zarządzanie od podstaw, WAiP, 2008.
   13. Obłój K., Strategia organizacji. W poszukiwaniu trwałej przewagi konkurencyjnej, PWE, Warszawa 2007.
   14. Pierścionek Z., Zarządzanie strategiczne w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
   15. Romanowska M., Planowanie strategiczne w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2009.
   16. Skrzypek J., Biznesplan. Model najlepszych praktyk, Poltext, Warszawa 2009.
   17. Strużycki M. (red.), Podstawy zarządzania, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2008.
   18. Winch A., Winch S., Negocjacje. Jednostka, organizacja, kultura, Difin, Warszawa 2010.
   19. Zimniewicz K., Współczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 2009.
2. Dodatkowa literatura związana z hasłem zmiennym:
   1. Juchnowicz M., Zaangażowanie pracowników. Sposoby oceny i motywowania, PWE, Warszawa 2012.
   2. Leary-Joyce J., Budowanie wizerunku pracodawcy z wyboru, Wolters Kluwer, Kraków, 2007.
   3. Listwan T. (red.), Zarządzanie kadrami, C.H. Beck, Warszawa 2009.
   4. Moduły dydaktyczne na platformie e-learningowej Olimpiady Przedsiębiorczości.
   5. Pocztowski A., Zarządzanie zasobami ludzkimi, PWE, Warszawa 2008.
   6. Rutka R., Wróbel P. (red.), Organizacja zachowań zespołowych, PWE, Warszawa 2012.
   7. Sikorski Cz., Kultura organizacyjna, C.H. Beck, Warszawa 2006.
3. Czasopisma:
   1. "Harvard Business Review Polska"
   2. "Personel i Zarządzanie"
   3. "Przegląd Organizacji"
   4. "Organizacja i Kierowanie"
   5. "e-mentor"
   6. "Parkiet"
   7. "Forbes"
   8. "Marketing i Rynek"
   9. "Media & Marketing Polska"
   10. "Businessman.pl"
oraz dziennik "Puls Biznesu" i strony biznesowe: "Dziennika Gazety Prawnej", "Rzeczpospolitej", "Gazety Wyborczej".
4. Akty prawne dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej, w tym:
   1. Kodeks spółek handlowych,
   2. Kodeks pracy,
   3. Kodeks cywilny,
   4. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.
5. Roczniki statystyczne GUS.