Blog

Myślę, że każdy z nas zdaje sobie sprawę, iż nie ma takiej kwoty, która mogłaby zaspokoić wszystkie nasze potrzeby… Na co dzień bywa tak, że jedni wydają co do grosza wszystkie posiadane pieniądze w myśl zasady „żyj chwilą”, drudzy zaś starają się gromadzić nadwyżki finansowe, jeszcze inni chętnie zadłużają się, aby jak najszybciej dostać to, czego pragną. 31 października obchodzony jest Światowy Dzień Oszczędzania, weźmy więc pod lupę skłonności do odkładania gotówki. We wrześniu bieżącego roku PBS na zlecenie Fundacji Kronenberga przebadał reprezentatywną grupę tysiąca Polaków powyżej 15 roku życia, pytając o ich podejście do spraw finansowych. Na podstawie wywiadów przygotowano i opublikowano raport „Postawy Polaków wobec oszczędzania”. Wynika z niego, że jedynie 48% populacji naszego kraju w mniejszym lub większym stopniu rezygnuje z bieżącej konsumpcji i odkłada środki finansowe „na później”. Wśród nich są tacy, którzy bardzo skrupulatnie zarządzają budżetem domowym, regularnie gromadzą gotówkę - czasem z myślą o przyszłości, czasem bez zdefiniowanego celu…  Zdarza się, że nadwyżki lokują na rynku kapitałowym, ale nie jest to regułą. To zdecydowanie najzamożniejsza grupa Polaków, którzy na dodatek  konstruują swój domowy plan finansowy zgodnie z wszystkimi regułami: rozmawiają o sprawach finansowych w rodzinnym gronie, wspólnie podejmują decyzję, planują wydatki i systematycznie je kontrolują. Zazwyczaj płatności regulują za pomocą kart płatniczych, ale też swobodnie poruszają się w gąszczu różnorodnych produktów finansowych. Taką postawę prezentuje znikoma część Polaków – ankieterzy szacują ją na 12%.
Z kolei 26% stara się oszczędzać regularnie, mimo, że swój stan majątkowy określa krótko: „średni”. Może właśnie dlatego ta grupa czasami napotyka na trudności związane z realizacją założonego planu oszczędzania, często wynikające z niewystarczających środków – zbyt niskich zarobków, nieprzewidzianych sytuacji, nadprogramowych wydatków. Mimo rozmów z bliskimi na tematy związane z budżetem i stosunkowo dobrej kontroli własnych finansów, w realnych działaniach skupiają się głównie na większych wydatkach, zapominając o tych małych, codziennych. Z kolei zaoszczędzone kwoty zazwyczaj przeznaczają na własne przyjemności: spotkania ze znajomymi, wyjazdy wakacyjne, kino czy spektakle teatralne.
10% populacji to osoby składające grosz do grosza jedynie spontanicznie. Zazwyczaj żyją z dnia na dzień, beztrosko powierzając oszczędzanie przypadkowi. Niby planują i kontrolują wydatki, ale często chęć  życia chwilą wygrywa z racjonalnymi decyzjami.
Aż 52% Polaków nie oszczędza w ogóle. Wśród nich znajdziemy „rozrzutnych” (21%), wydających na bieżąco i bez planowania, „budżetowych kontrolerów” (14%), którzy nie mają wystarczających środków finansowych aby świadomie oszczędzać oraz nieaktywnych (11%) – osoby młode, nie zarządzające żadnym budżetem i nie uczestniczące w podejmowaniu decyzji o charakterze gospodarczym w gospodarstwach domowych.
W świetle powyższych faktów interesujący może być fakt, iż 75% Polaków uważa, że warto oszczędzać, by zabezpieczyć swoją przyszłość. Zwolennikami akumulowania dochodów są zazwyczaj osoby wykształcone, znające rynek finansowy i korzystające z oferowanych na nim produktów.
Ciekawe, jak badania Fundacji Kronenberga mają do teorii Modiglianiego? To jedna z ważniejszych koncepcji związana z oszczędzaniem, często określana mianem koncepcję cyklu życia. W jej myśl skłonność do gromadzenia pieniędzy zależy od etapu życia, na jakim znajduje się oszczędzający. Najmniej pieniędzy pozostaje w portfelu tym, którzy dopiero rozpoczynają karierę zawodową, oraz tym, którzy już ją zakończyli. Z kolei największe nadwyżki gromadzą osoby w wieku 40-55 lat, o ustabilizowanej pozycji zawodowej, które  w tym okresie swojej kariery zawodowej zarabiają najwięcej zaś sytuacja rodzinna nie wymaga specjalnie dużych wydatków: dorosłe dzieci na swoim, wyposażone mieszkanie lub dom, „wypasiony” samochód… Odpowiedzi na to pytanie nie znajdziecie tutaj, ale warto pokusić się o przeanalizowanie raportu.
(kaga)